Yaygın Anksiyete Bozukluğu

Yaygın Anksiyete Bozukluğu

Yaygın anksiyete bozukluğu, insanların günlük yaşamlarında sürekli ve aşırı endişe duymalarına neden olan bir psikolojik rahatsızlıktır. Bu endişe, genellikle gerçekçi bir tehlike veya stres kaynağına bağlı olmaksızın, genel bir kaygı ve huzursuzluk hali olarak kendini göstermektedir. Yaygın anksiyete bozukluğu yaşayan kişiler, gelecek ile ilgili sürekli karamsar düşünceler taşıyabilmektedir. Bu durum günlük aktiviteleri ve ilişkileri etkileyebilmektedir.

Yaygın Anksiyete Bozukluğu nedir?

Yaygın anksiyete bozukluğu; sürekli ve aşırı kaygı, endişe ve gerginlik durumu ile karakterize edilen bir psikiyatrik bozukluktur. Bu bozukluğa sahip olan kişiler, genellikle gerçekçi olmayan veya aşırı endişeler yaşarlar.

Nedenleri Nelerdir?

Yaygın anksiyete bozukluğu nedenleri aşağıdaki gibidir:

• Genetik Faktörler: Aile geçmişi, yaygın anksiyete bozukluğu riskini artırabilmektedir. Ailesinde bu bozukluğa sahip olan kişilerde, diğer aile üyelerinde de benzer sorunların görülme olasılığı daha yüksektir. Bu, genetik faktörlerin rol oynayabileceğini düşündürmektedir.
• Beyin Kimyası: Kimyasal dengesizlikler, özellikle serotonin ve norepinefrin gibi nörotransmitterlerin düzensizliği, yaygın anksiyete bozukluğunun gelişimine katkıda bulunabilmektedir. Bu nörotransmitterler, duygusal denge ve stresle başa çıkma becerileri üzerinde etkilidir.
• Çevresel Faktörler: Stresli veya travmatik yaşam olayları, çocuklukta kötü deneyimler, aile içi problemler veya iş stresi gibi çevresel faktörler, bu bozukluğun ortaya çıkmasına katkıda bulunabilmektedir.
• Kişilik Özellikleri: Bazı kişilik özellikleri, özellikle mükemmeliyetçilik ve obsesif – davranışsal eğilimler gibi yaygın anksiyete bozukluğu riskini artırabilmektedir. Bu kişilik özellikleri, kişinin sürekli endişe ve kaygı duymasına neden olabilmektedir.
• Biyolojik Faktörler: Bazı nörolojik veya hormonal faktörlerin, yaygın anksiyete bozukluğunun gelişiminde rol oynayabileceği düşünülmektedir. Örneğin; tiroid bezinin işlev bozuklukları, bu bozukluğun belirtilerine yol açabilmektedir.
• Öğrenilmiş Davranış: Negatif düşünce kalıpları veya kötümserlik, çocukluk döneminde öğrenilmiş olabilmektedir. Bu düşünce kalıpları zamanla yaygın anksiyete bozukluğunun gelişimine katkıda bulunabilmektedir.

Yaygın Anksiyete Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Anksiyete bozukluğunun belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Sürekli Endişe ve Kaygı: Kişiler, günlük yaşamlarının çoğu zamanında sürekli bir kaygı ve endişe hissederler. Bu endişeler sıklıkla belirli bir olay veya durumla sınırlı değildir. Genel bir kaygı hali olarak devam etmektedir.
• Aşırı Gerginlik: Kişi genellikle gereksiz veya orantısız şekilde gergin hissetmektedir. Bu gerginlik; kas gerginliği, titreme, sinirlilik ve huzursuzluk gibi fiziksel belirtilerle birlikte olabilmektedir.
• Zihnini Kontrol Edememe: Kişiler, düşüncelerinin kontrol edilemez olduğunu hissedebilirler. Sürekli endişe ve korkuyla ilgili olumsuz senaryoları düşünmek yaygındır.
• Fiziksel Belirtiler:Yaygın anksiyete bozukluğu, bazen çeşitli fiziksel belirtilere neden olabilmektedir. Bu belirtiler arasında baş ağrısı, mide bulantısı, terleme, titreme, kas gerginliği ve çarpıntılar bulunabilmektedir.
• Uykusuzluk veya Uyku Sorunları: Kişiler sıklıkla uykusuzluk veya uyku sorunları yaşarlar. Endişeler gece uykularını keser veya uyku almayı zorlaştırır.
• Konsantrasyon Güçlüğü: Kişiler, zihinsel olarak dağınık hissedebilirler ve konsantrasyonlarını sürdürmekte zorlanabilirler. Bu, iş veya okul performansını olumsuz etkileyebilmektedir.
• Sürekli Gelecekle İlgili Korkular: Kişiler, gelecekte olumsuz olayların gerçekleşeceği endişesi taşıyabilirler ve bu nedenle sürekli olarak gelecek hakkında endişelenirler.

Yaygın anksiyete bozukluğu tanısı için, bu belirtilerin en az 6 ay boyunca devam etmesi gerekmektedir. Ayrıca bu belirtiler kişinin iş, okul veya günlük yaşam aktivitelerini bozmalı veya kısıtlamalıdır.

Yaygın Anksiyete Bozukluğunun Tedavisi Nasıldır?

Yaygın anksiyete bozukluğunun tedavisi genellikle bir veya daha fazla yöntemi içermektedir. Bu yöntemler aşağıdaki gibidir:

• Bilişsel Davranış Terapisi (BDT): BDT, yaygın anksiyete bozukluğunun tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir terapötik yaklaşımdır. Bu terapi türü, kişinin düşünce kalıplarını tanımasına, anlamasına ve olumsuz düşünce kalıplarını olumlu ve sağlıklı düşüncelerle değiştirmesine yardımcı olmaktadır.
• İlaç Tedavisi: Bazı durumlarda ilaçlar yaygın anksiyete belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilmektedir. Antidepresanlar ve anksiyolitikler (anksiyete ilaçları) sıklıkla kullanılan ilaç sınıflarıdır. İlaç tedavisi, semptomların hafifletilmesine ve psikoterapiye daha iyi yanıt verilmesine yardımcı olabilmektedir.
• Başka Terapötik Yaklaşımlar: Yaygın anksiyete bozukluğunun tedavisi için BDT dışında diğer terapötik yaklaşımlar da kullanılabilmektedir. Örneğin; gevşeme teknikleri, mindfulness tabanlı terapiler, maruziyet terapisi ve kabul ve kararlılık terapisi gibi yöntemler bazen terapötik plana dahil edilebilmektedir.
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları, kaygı yönetimine yardımcı olabilmektedir. Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme, yeterli uyku ve stresten kaçınma gibi yaşam tarzı değişiklikleri yaygın anksiyete semptomlarının azaltılmasına katkıda bulunabilmektedir.
• Destek Grupları: Destek grupları yaygın anksiyete bozuklukları ile başa çıkmak isteyen kişiler için duygusal destek ve bilgi paylaşımı sağlayabilmektedir. Bu gruplar, kişinin benzer deneyimlere sahip diğer insanlarla etkileşim kurmasına yardımcı olabilmektedir.